<p>Net zo als de bloem Xari Bulbul alleen in Nagorno-Karabach kan groeien, kunnen deze mensen ook alleen in hun eigen geliefde Karabach gelukkig wordenXari Bulbul is ee. Het gebied waar zij, hun ouders en hun voorouders vandaan zijn gekomen en waar hun voorvoorouders al honderden jaar rusten. Zolang deze vluchtelingen niet naar hun eigen geboorteplek terugkeren, zijn ze net als weeskinderen.<br />
Er is geen enkele Azerbeidjaan op aarde die bij het horen van de twee woorden “xari bulbul” geen pijn, verdriet, heimwee en liefde voelt. Dit gemengde gevoel neemt men mee, waar men zich ook bevindt; ook naar het buitenland. <br /><br />
Al 20 jaar wachten tienduizenden bewoners van Karabach op de terugkeer naar hun eigen huizen, naar hun eigen oorsprong. De ouderen sterven met op hun lippen de wens om in Karabach begraven te mogen worden. Nieuwe generaties krijgen eigen kinderen en geven de wil van hun ouders door aan hun kinderen. De pijn die is verbonden aan de naam “Karabach” blijft bestaan en dringt door tot in de diepste hoeken van het menselijk hart. Nagorno-Karabach is van een strijdveld, een erekwestie geworden voor het Azerbeidjzaanse volk. De velden van Karabach zijn doordrenkt met het bloed van honderden onschuldig vermoorde mensen. De bergen van Khojaly herinneren zich nog steeds een van de tragische bloedbaden van de twintigste eeuw. Men zegt in Azerbeidjzan: als je voorouders hun bloed hebben vergoten om het te beschermen dan , is het voor jou een erekwestie om deze plek als je oogappel te koesteren en proberen daar je ware leven te bouwen.</p><h3>De demonstranten</h3><p>Dat is in grote lijnen wat Elkhan Isayev, een Azerbeidzjaner die in Rotterdam woont, mij vertelt. Ons gesprek wordt ongemakkelijker naarmate hij zijn hart verder opent: “Een miljoen Azerbeidzjaanse inwoners zijn weggejaagd van eigen vaderland. Het is uiterst onbeschaamd iemands land te bezetten en dan wereldwijd lawaai te maken alsof je slachtoffer bent. Dat doen nu de Armeense bezetters die over ons Karabach beheersen. Nagorno-Karabach is internationaal erkend Azerbeidjaans grondgebied. Om dat te weten hoef je niet ver te kijken, het is voldoende de resoluties van VN over dit gebied door te nemen. Hoelang moeten wij nog wachten op gerechtigheid? Wij moeten strijden voor de rechten die ons en diegenen die vielen zijn ontnomen. Als <a target="_blank" href="http://www.osce.org/mg">OCSE Minsk</a> er gedurende twintig jaar niks aan doet, dan doen we zelf wel”. <img width="300" height="168" alt="" src="http://media.wereldjournalisten.nl/media/uploads/2016/index(1).jpg" /><br /><br /><em>Wat doen jullie zelf? Oorlog voeren?’-vraag ik hem.</em><br />
De voorzitter van de Stichting “Ana Weten”, Mayisa Gundogdu die naast Elkhan staat, grijpt in: ‘Wij willen geen oorlog. Het Azerbeidjaanse volk is, historisch gezien, een vreedzaam volk. Maar jammer genoeg wordt het eeuwig geprovoceerd door de buurlanden. Geweld is nooit ons doel geweest. Honderden jaren hebben Azerbeidjzaners naast Armeniërs gewoond in vrede. Maar er zijn bepaalde krachten van buitenaf die deze twee volkeren naar het gevecht slepen. Ik ben zelf moeder van twee kinderen en ik zou nooit een oorlog willen voor de kinderen van de Armeense moeders. Ik ben geboren in getogen in Karabach, in mijn geliefde stad Shusha. Maar ik kan mijn stad niet bezoeken. Daar liggen mijn voorouders in de grond, maar ik ben beroofd van mijn rechten om hun graven te bezoeken. Daarom ben ik hier, voor de ambassade van Armenië, samen met mijn landgenoten. Om onze stem te laten horen”.<br /><br />
Er zijn enkele honderden mensen van Azerbeidjaanse afkomst verzameld die in de regio Den Haag wonen om hun protest te uiten tegen de nieuwe militaire actie van Armenie. Er zijn ook mensen van andere nationaliteiten die Azerbeidjaanse mensen steunen in hun protestactie. De Armeense militaire krachten hebben in de nacht op 2 april april opnieuw de wapenstilstand in de grenszone geschonden. Twee Azerbeidjzaanse helikopters werden neergeschoten. De Azerbeidjzaanse kant was gedwongen om te reageren op dit plotselinge inval. Er zijn doden gevallen aan beide kanten. Ik beschik natuurlijk niet over duidelijke informatie. Als ik naar Armeense bronnen luister, hoor ik dat er 300 Azerbeidjzaanse mensen zijn gedood, onder andere inwoners van de omliggende dorpen. De Russische tv stations vertellen over honderd Azerbeidjzaanse mensen waaronder gewone burgers, en twee neergeschoten helikopters.</p><h3>De journalist</h3><p>Iets verder zie ik een collega, de tweetalige journalist Vugar Abbasov die notities maakt in zijn elektronisch noteboekje. Ik ben ontzettend benieuwd naar zijn mening over de laatste gebeurtenissen. <br />‘Eigenlijk weet ik ook niet alles. Mijn netwerk van het Onafhankelijke Bureau Media Expert in Bakoe heeft mij alleen de bekende officiële gegevens doorgegeven: twaalf vermoorde mensen, een helikopter en twee drones’- zegt hij.<br />
Ik vraag zijn journalistieke analyse van gebeurtenissen. “ Sommigen beweren dat hier een groot politiek spel gaande is. Wij weten dat Rusland een militaire partner van Armenië is. Het gaat voor Azerbeidzjan niet om de zogenaamde niet erkende “ republiek Nagorno Karabakh” maar om de krachten die achter hen staan: Armenië, Rusland en hun bondgenoten. Ons land bevindt zich in een strategische zone, omringd door drie bondgenoten: Rusland, Iran en Armenië. <br />
Als nu de internationale gemeenschap niet ingrijpt, kan de een oorlog niet vermeden worden. Maar oorlog is absoluut niet de bedoeling van Azerbeidzjan. OCSE moet eindelijk zijn directe functie uitvoeren en Azerbeidjzan helpen om zijn grondgebied terug te krijgen.<br />
Dialoog, dialoog en nogmaals dialoog – dat is de enige optie. De twee landen moeten aan de politieke tafel gaan zitten om een vorm van coexistentie te bespreken. Azerbeidzjan is vastberaden in zijn strijd ’.<br /><br /><em>‘Komt er een politieke dialoog, denk jij?’</em><br />‘Weet je, om een dialoog te beginnen, moeten alle Armeense strijdkrachten Karabach verlaten, tot de laatste soldaat. Het gaat nu namelijk niet alleen om Nagorno-Karabach, maar w om Karabach, om zeven om Nagorno-Karabach liggende Azerbeidjzaanse provincies die ook onder Armeense bezetting zijn. Armenië heeft hier strijdkrachten en zwaar militair materieel geplaatst. Daarmee worden de Azerbeidjzaanse dorpen regelmatig beschoten. De laatste keer dat de wapenstilstand werd geschonden was afgelopen week, op 2 april. Met deze situatie kan Azerbeidjzan niet naar dialoog gaan. Eerst zeven provincies vrijmaken, dan gaan we naar het gesprek. Als de dialoog geen resultaat levert, dan is de oorlog niet te vermijden’.<br /><br /><em>‘Maar is het samenleven van deze twee volkeren, die elkaar haten, mogelijk?’</em><br />‘Het zal wel moeten. Wij moeten leren met elkaar opnieuw samen te leven. Bovendien wordt de haat juist van buiten gezaaid, niet van binnen. Ik geloof dat het Armeense volk de langdurige strijd ook meer dan zat is..</p><h3>De zangeres</h3><p>Ik ontwaar nog een ander bekend gezicht in de menigte: de Azerbeidjzaanse zangeres Firangis. Ik ken haar van de concerten van een Nederlandse koor, dat met grote successen Azerbeidjzaanse liedjes zingt. “Ik ben hier voor vrede, voor liefde, voor zang, eigenlijk voor het leven. Het leven is immers zo kort, waarom moet men zich bezig houden met het corrigeren van de grenzen van andermans grondgebied? Waarom?’<br />
Inderdaad: waarom? Onwillekeurig trek ik een parallel met de bezetting van de Krim twee jaar geleden. Deze militaire actie van Rusland veroorzaakte toen een heel grote internationale resonans. Nog steeds. Als de wereld 20 jaar geleden niet onverschillig was geweest over de bezetting van Karabach, zou twintig jaar later de Krimkwestie niet hebben plaatsgevonden. <br />
Parallelle lijnen kunnen nooit met elkaar in aanraking te kunnen komen. Maar soms lijkt die mogelijkheid wel te bestaan. Alles hangt af van vanuit welk standpunt je ernaar kijkt. <br />
Over een zaak ben ik zeker: geen enkele Azerbeidjzaanse of Armeense moeder zou het eigen kind een leven vol oorlog wensen. Allebei zouden ze hun kinderen alleen liefde wensen. Een leven vol liefde, zonder pijn…</p><p> </p>
↧