<h3>Sociale problemen overschaduwen positieve veranderingen</h3><p>Op belangrijke terreinen van overheidszorg is in Caribisch Nederland grote vooruitgang geboekt, maar op sociaal-economisch gebied is de situatie op de eilanden duidelijk verslechterd sinds eind 2010. Vooral de kosten van levensonderhoud zijn sterk gestegen. Dit heeft grote invloed op het dagelijks leven van de bewoners, heeft de armoede doen toenemen, heeft nieuwe sociale problemen opgeroepen en bestaande sociale problemen versterkt. De verslechtering van de sociaaleconomische situatie overschaduwt niet alleen feitelijk, maar ook in de beleving van de bewoners de goede stappen die zijn gezet op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid. Opmerkelijk is dat men daarover anno 2015 negatiever oordeelt dan twee jaar geleden.</p><h3>Specifieke omstandigheden maken kwetsbaar</h3><p>De eilanden hebben te maken met specifieke omstandigheden en een slechte startsituatie voor de transitie. De kleinschaligheid, de geïsoleerde ligging, de sterke afhankelijkheid van de import, het lage opleidingsniveau van de bevolking, de economische kwetsbaarheid, de beperkte bestuurskracht en het gebrek aan continuïteit in hogere functies maken de eilanden en hun bewoners bijzonder kwetsbaar.</p><h3>Geen samenhangende visie op voorzieningenniveau</h3><p>Vóór de transitie is afgesproken om een ‘binnen Nederland aanvaardbaar voorzieningenniveau’ op de drie eilanden te realiseren, dat passend is in de regio, recht doet aan de integratie in het Nederlandse staatsbestel en verantwoord is voor de eilandbewoners. Dit uitgangspunt heeft verschillende verwachtingen gewekt, maar is in de praktijk weinig werkbaar gebleken. Er is geen overallvisie ontwikkeld over het te bereiken niveau van publiek voorzieningen. Er is geen sprake geweest van een integraal plan of een integrale aanpak voor de ontwikkeling van Caribisch Nederland. Elk departement kwam met zijn eigen ideeën, plannen en budgetten voor de eilanden.</p><h3>Gezondheidszorg heeft grote stappen gezet</h3><p>De (gezondheids)zorg op de eilanden is op veel punten verbeterd. Dat vindt de bevolking en dat vindt ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Voor de verbeteringen zijn een aantal factoren verantwoordelijk. In de eerste plaats is dat de invoering van de zorgverzekering voor iedereen, met een breed vergoedingenpakket. Ook investeringen in infrastructuur en apparatuur en het via ict meetbaar maken van het medisch handelen en de medische kosten hebben de zorg verbeterd. De bijzondere aandacht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft beroepsbeoefenaren en instellingen veel scherper gemaakt bij het leveren van kwalitatief goede zorg. En tenslotte de overdracht van kennis, kunde en standaarden door Nederlandse professionals die op de eilanden werkzaam zijn; die heeft een positieve bijdrage geleverd aan de kwaliteit van de zorg. Toch is er ook kritiek, zoals op de recente versobering van de vergoeding voor tandheelkunde en fysio- en oefentherapie. Dit heeft bij burgers en zorgprofessionals op de eilanden tot veel onbegrip en boosheid geleid.</p><h3>Onderwijs op de goede weg</h3><p>In de periode vanaf 2008 zijn flinke verbeteringen aangebracht in vooral het basisonderwijs. Inmiddels voldoen vier van de twaalf bekostigde basisscholen aan de basiskwaliteit (voorwaarden goed onderwijs en bestuur). Het onderwijsproces is verbeterd en ook scholen die nu nog niet aan de basiskwaliteit voldoen, voldoen al wel op verschillende deelterreinen. Geen van de scholen voor voortgezet onderwijs voldoet echter nu al aan de basiskwaliteit. Wat betreft de ambitie om aantrekkelijk beroepsonderwijs te realiseren, geldt dat er meer keuzemogelijkheden zijn gekomen voor leerlingen van een beroepsopleiding. Een toenemend aantal leerlingen maakt gebruik van het mbo-aanbod op het eigen eiland.</p><h3>Niet minder criminaliteit</h3><p>Ondanks aanzienlijke investeringen van Nederland in de veiligheid(svoorzieningen) van Caribisch Nederland (zoals capaciteit van de politie, het openbaar ministerie en de reclassering), is de daadwerkelijke veiligheid op de eilanden niet verbeterd. Het is aannemelijk dat de vele grote veranderingen sinds de transitie binnen een zeer kort tijdsbestek veel energie van de verschillende organisaties hebben opgeslokt.</p><h3>Sociale zekerheid in Caribisch Nederland blijft achter</h3><p>Bij de sociale zekerheid is het Nederlandse stelsel niet als uitgangspunt genomen. Ouderdoms- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen zijn wel eenmalig fors verhoogd, maar nog steeds aanzienlijk lager dan in Europees Nederland. Verdere verbeteringen zijn in belangrijke mate afhankelijk gesteld van ontwikkelingen in de economie. De bestrijding van de sociaaleconomische problematiek vindt momenteel voornamelijk plaats in het kader van de zogenaamde integrale projecten die lokaal worden opgezet en niet-structureel van karakter zijn.</p><h3>Vrouwen en kinderen in een kwetsbare positie</h3><p>De armoede is sterk toegenomen en heeft een hoog niveau bereikt. Om de kosten van levensonderhoud te temperen, leven meerdere generaties van een familie dan ook bij elkaar in vaak te kleine behuizing en hebben veel mensen meerdere banen. Mede hierdoor zijn er veel spanningen in de huishoudens en is er veel huiselijk geweld, seksueel geweld en incest. Deze problemen zijn niet nieuw, maar de toegenomen armoede heeft de situatie wel verergerd. Hoewel deze situatie op alle drie de eilanden is genoemd, springt Sint Eustatius er in negatieve zin uit.</p><h3>Sociale problemen komen de school in</h3><p>De sociale problemen binnen de gezinnen blijven niet tot daar beperkt. De stress van de ouders vanwege werkloosheid, armoede en het ontbreken van een toekomstperspectief heeft zijn weerslag op de kinderen. De problemen in het gezin nemen zij mee de school in. Er is veel agressie en onrust binnen de scholen. Leraren geven aan dat het aantal zorgleerlingen onrustbarend hoog is en, naast de taalproblematiek, drukt ook dat de leerprestaties. Door de aard en omvang van de problematiek is het lesgeven vaak zwaar.</p><h3>Kritiek op bestuur</h3><p>Het functioneren van het lokale en het Nederlandse bestuur bepaalt mede de maatschappelijke en economische uitkomsten. Er is flinke kritiek van burgers en professionals, niet alleen op het Nederlandse bestuur, maar ook op het eigen lokale bestuur, dat op een aantal punten tekort zou schieten of te weinig voortvarend zou optreden. Verder wordt er door burgers gesproken over vriendjespolitiek en een democratisch tekort, dat bij de laatste verkiezingen onder meer tot uitdrukking kwam in het grote aantal gekochte stemmen. Het vertrouwen in het bestuur staat onder grote druk.</p><h3>Negatieve sentimenten nemen toe</h3><p>De belevingsonderzoeken wijzen uit dat op alle drie de eilanden zowel de oordelen van burgers over de ontwikkelingen sinds de transitie, als de verwachtingen voor de komende vijf jaar veel negatiever zijn geworden. De negatieve sentimenten winnen steeds meer veld, ook ten opzichte van Nederland. Het zijn niet alleen de bewoners, maar ook de professionals werkzaam in de prioritaire voorzieningen die kritisch zijn op Nederland. Zij zijn teleurgesteld over wat zij ervaren als onbegrip bij Nederland over onder meer de ervaren armoede op de eilanden. Dit zet de onderlinge betrekkingen tussen Europees en Caribisch Nederland erg op de proef en roept hier en daar de wens op tot meer zelfstandigheid van de eilanden, ten opzichte van Nederland, maar ook ten opzichte van elkaar.</p><p> </p><p> </p><div style="float: right; width: 250px; padding: 5px; background-color: rgb(244, 234, 222); margin-left: 10px;">Vijf jaar Caribisch Nederland. Gevolgen voor de bevolking, drs. Evert Pommer en dr. Rob Bijl, Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau, oktober 2015, ISBN 978 90 377 0755 7, prijs € 49,00. De publicatie is te bestellen via de (internet)boekhandel en gratis te downloaden als PDF via de website<u><span style="font-size:9.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt;font-family:"Verdana","sans-serif";
mso-fareast-font-family:Verdana;color:blue;mso-ansi-language:NL"> </span></u><span lang="EN-US"><a href="http://www.scp.nl"><span lang="NL" style="font-size:9.0pt;
mso-bidi-font-size:11.0pt;font-family:"Verdana","sans-serif";mso-fareast-font-family:
Verdana;color:blue;mso-ansi-language:NL">www.scp.nl</span></a></span><u><span style="font-size:9.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt;font-family:"Verdana","sans-serif"<p>Vijf jaar Caribisch Nederland. Journalistieke samenvatting, samengevat door Karolien Bais, Den Haag, Sociaal en Cultureel Planbureau, oktober 2015, ISBN 978 90 377 0760 1, alleen als pdf beschikbaar via <span lang="><a href="http://www.scp.nl"><span lang="NL" style="font-size:9.0pt;
mso-bidi-font-size:11.0pt;font-family:"Verdana","sans-serif";mso-fareast-font-family:
Verdana;color:blue;mso-ansi-language:NL">www.scp.nl</span></a></span><span style="font-size:9.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt;font-family:"Verdana","sans-serif";
mso-fareast-font-family:Verdana;color:black;mso-ansi-language:NL">.</span></u></div><p> </p><p> </p><p> </p><p> </p><p> </p><p> </p><p> </p>
↧