<h3>Geen structureel maar flexibel overleg</h3><p>De intrekking van de WOM was al aangekondigd in de nota ‘Integratie, binding en burgerschap’ van het kabinet Rutte 1 en werd overgenomen door het huidige kabinet. Met de intrekking kwam er een einde aan het wettelijk geregeld overleg van landelijke minderhedenorganisaties met de Rijksoverheid over het integratiebeleid. De WOM was van kracht sinds 19 juni 1997 en heeft precies 16 jaar gefunctioneerd.<br />
De wet vormde de basis voor het Landelijk Overleg Minderheden (LOM). Daarin voerden landelijke minderhedenorganisaties – toegelaten op basis van wettelijke criteria voor representativiteit – overleg met de coördinerend minister voor het integratiebeleid. Onderwerp van overleg waren “beleidsvoornemens ten aanzien van de integratie van minderheden en over ontwikkelingen die voor minderheden van belang zijn met het oog op het te voeren integratiebeleid”.<br />
De intrekking van de WOM is een gevolg van de koerswijziging in het integratiebeleid. In het huidige rijksbeleid wordt geen specifiek beleid gericht op afzonderlijke groepen meer gerealiseerd. Het nieuwe motto is generiek beleid dat aan alle burgers ten goede moet komen. Leidend zijn “algemene maatregelen die uitgaan van de verantwoordelijkheid van betrokkenen en van maatschappelijke instellingen”. In deze visie is er in de ogen van het kabinet ook geen plaats meer voor vast overleg met organisaties die op basis van etnische afkomst zijn georganiseerd. Het LOM maakt plaats voor een meer “flexibele vorm van dialoog” over het integratiebeleid met “relevante partners” aan de hand van actualiteit en bepaalde thema’s. “ De regering kiest daarbij voor een flexibele dialoog waarbij afhankelijk van het onderwerp en de probleemstelling de meest relevante gesprekspartners uitgenodigd worden voor overleg. Dit komt in plaats van een geïnstitutionaliseerde overlegstructuur met vaste gesprekspartners zoals het LOM. Met die flexibele dialoog zou de overheid op een actievere wijze in contact staan met de samenleving over de verschillende thema's die in het kader van het integratiebeleid aan de orde zijn, zoals sociale stabiliteit, participatie, taalverwerving of betrokkenheid van ouders in het onderwijs”.</p><h3>Gebrek aan waardering?</h3><p>Op de bijeenkomst “Gedeeld verleden, gedeelde toekomst”, de afscheidsbijeenkomst van het LOM op 16 januari werden kritische kanttekeningen bij het intrekken van de WOM geplaatst. Die varieerden van gemor over het gebrek aan erkenning voor het werk dat de inspraakorganen de afgelopen jaren hebben verricht en de successen die daarbij zijn behaald, tot vraagtekens bij de effectiviteit van het voorgestelde ‘flexibele overleg’ dat in plaats moet komen van het gestructureerde overleg. <br />
Wat betreft de successen wezen de inspraakorganen er onder meer op dat zij door hun contacten met de achterban erin geslaagd zijn om in de eigen gemeenschappen discussie te starten over moeilijk bespreekbare onderwerpen als huwelijksdwang, eergerelateerd geweld, huiselijk geweld en homoseksualiteit. Maar ook op de successen om spanningen tussen bevolkingsgroepen te sussen of in de kiem te smoren, zoals bij het uitkomen van Wilders film Fitna en bij de spanningen tussen Marokkanen en Molukkers in Culemborg. <img width="400" height="296" alt="" src="http://media.wereldjournalisten.nl/media/uploads/2015/Untitled-2.jpg" /></p><h3>Waar blijft de signaleringsfunctie?</h3><p>Voornaamste twijfel over de nieuwe flexibele opzet van het overleg is het risico dat de minister pas tot overleg oproept als er problemen zijn. In het verleden konden problemen juist voorkomen worden, of in ieder geval in een vroeger stadium bestreden, doordat de inspraakorganen een signaleringsfunctie hadden en vanuit hun contacten in de achterban die signalen konden aankaarten. Het opheffen van het gestructureerde LOM overleg is in de ogen van de inspraakorganen dan ook het weggooien van het kind met het badwater <br />
Een echte afscheidsbijeenkomst was het overigens niet. Alle LOM partners kondigden aan door te blijven gaan, hetzij als vrijwilligersorganisatie, hetzij als een projectenorganisatie, om de belangen van de groepen waar zij voor staan te blijven behartigen.</p><h3>FORUM van de kaart</h3><p>Een andere belangrijke speler in het integratieveld, FORUM, Instituut voor multiculturele ontwikkeling, sloot op 1 december 2014 haar deuren, nadat de subsidie was stopgezet. Als slotacte werd een publicatie uitgegeven waarin de geschiedenis van FORUM en van het integratiebeleid in de periode dat FORUM werkzaam was geschetst. <br />
De titel “Navigeren in een multiculturele samenleving” geeft goed weer hoe FORUM opereerde in de periode 1995-2015. Door een zinvolle invulling te geven aan haar taakopdracht, waarbij steeds weer de koers moest worden verlegd, onder invloed van het veranderende denken over de multiculturele samenleving, en door de veranderende invulling van het integratiebeleid. Waar dit navigeren goed ging leidde dat tot een groot aantal publicaties en producten die bijdragen leverden aan discussie over de inrichting van de samenleving en professionals ondersteunden in hun werk. (‘Navigeren in een multiculturele samenleving’ bevat tientallen illustraties in de vorm van de omslagen van deze publicaties, en dat is dan nog maar een kleine selectie.) Maar het navigeren betekende ook dat er veel tijd en energie is gestoken in interne discussies en in het bediscussiëren van nieuwe visies. Iets wat FORUM soms het imago opleverde van een organisatie van navelstaarders.</p><div align="center"><img width="326" vspace="10" height="277" alt="" src="http://media.wereldjournalisten.nl/media/uploads/2015/Untitled-4.jpg" /></div><p>De opheffing van FORUM komt voort uit een combinatie van interne en externe factoren: de eerste aanzet was het steeds verder omzetten van specifiek integratiebeleid naar generiek beleid (ingezet onder het kabinet Rutte I), met daarmee gepaard gaande kortingen op de subsidie. Meer recent was de wens van minister Asscher om te komen “tot een kwalitatief hoogwaardige, flexibele kennismakelaar, die weet wat in de maatschappelijke netwerken speelt en met inschakeling van anderen snel tot goede kennisproducten kan komen”. Zowel de minister als de Raad van toezicht van FORUM kwamen na een verkenning tot de conclusie dat FORUM niet in staat zou zijn deze transitie te maken. Andere factoren , zoals publieke kritiek op het functioneren van (voormalige) bestuurders en het moeizame verloop van een reorganisatie. speelden daarbij overigens ook een rol. En daarmee viel het doek voor FORUM. Overigens niet helemaal, want de kleine, kwalitatief hoogwaardige afdeling Migratierecht zal als zelfstandige stichting doorgaan. Een deel van de taken van FORUM zullen door het Verwey-Jonker instituut en Movisie worden overgenomen. (Zie het artikel:<a target="_blank" href="http://wereldjournalisten.nl/artikel/2014/11/01/functie_forum_overgenomen_door_verwey-jonker_en_m/"> Functie Forum overgenomen door Verwey-Jonker en Movisie</a>)</p><h3>Kind en badwater</h3><p>In zijn inleiding op ‘Navigeren in een multiculturele samenleving’ reflecteert Han Entzinger (Hoogleraar migratie en integratiestudies) op twee slogans die door het huidige kabinet worden omarmd en die een rol speelden bij de opheffing van FORUM en de intrekking van de LOM : ”Integratie zou geen verantwoordelijkheid van de overheid moeten zijn” (maar van degenen die zich hier duurzaam vestigen). en “Niet afkomst, maar toekomst telt”. Entzinger is het met beiden oneens. Hij begrijpt dat de eerste kreet een reactie is op de overdreven zorg die de overheid in de jaren negentig aan de dag legde ten aanzien van migranten, maar vindt dat nu doorgeslagen wordt naar het andere uiterste. “Natuurlijk moet de overheid zorgen dat alle ingezetenen van Nederland, inclusief migranten, voldoende toegang hebben tot onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting, arbeid en sociale voorzieningen. Dat zijn allemaal belangrijke condities voor een succesvolle integratie”.<br />
De tweede slogan wordt volgens hem ten onrechte gehanteerd om integratiebeleid af te schaffen en te vervangen door generiek beleid. “Op terreinen als GGZ, bejaardenzorg, inburgering en criminaliteitsbestrijding is het volgens hem nog steeds verstandig rekening te houden met cultuurverschillen. Verstandig omgaan met diversiteit is een garantie voor een succesvolle toekomst van onze culturele samenleving….Het grote risico is nu dat men het kind met het badwater weggooit…” .</p><p> </p><div style="float: right; width: 250px; padding: 5px; background-color: rgb(244, 234, 222); margin-left: 10px;"><strong>Navigeren in een multiculurele samenleving</strong><br />
Paul Brassé en Chris Huinder<br />
FORUM, Utrecht/Den Bosch, 2014</div><p> </p><p> </p>
↧